Τα μυστικά των δύο εκλογικών νόμων (ΑΠΛΗ-ΕΝΙΣΧΥΜΕΝΗ) με τους οποίους θα γίνουν οι επόμενες εκλογές

Τι θα συμβεί με τον υπάρχοντα εκλογικό νόμο (ΑΠΛΗ ΑΝΑΛΟΓΙΚΗ) στις επερχόμενες εκλογές; Η σημερινή κυβέρνηση κατόρθωσε να το αλλάξει, αλλά όχι με πλειοψηφία δύο τρίτων της Βουλής, κάτι που θα είχε ως αποτέλεσμα ο νέος νόμος που έφερε να ισχύει άμεσα, από τις επόμενες εκλογές. Έτσι, κατά το Σύνταγμα (άρθρο 54 παρ.1) οι εκλογές θα γίνουν με τον προηγούμενο νόμο (αυτόν που ψήφισε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ) και οι μεθεπόμενες -αν χρειαστούν- με τον νέο νόμο που πέρασε η τωρινή κυβέρνηση.

Πως θα κατανέμονταν οι έδρες με απλή αναλογική

Ο πίνακας που ακολουθεί περιέχει την κατανομή των εδρών έτσι όπως έγινε τον Ιούλιο 2019 και την κατανομή των εδρών όπως θα συνέβαινε με τις ίδιες ψήφους και τα ίδια ποσοστά, αλλά με απλή αναλογική. Θυμίζουμε ότι και στις δύο περιπτώσεις ισχύει ο περιορισμός του 3% για την είσοδο κόμματος στη Βουλή. Το ίδιο συμβαίνει και με τον νέο εκλογικό νόμο που θα ισχύσει από τις μεθεπόμενες εκλογές.

Πώς βγαίνουν οι έδρες

Ο υπολογισμός του εκλογικού μέτρου είναι το πηλίκο από την διαίρεση των εγκύρων ψηφοδελτίων δια του αριθμού των εδρών της Βουλής. Ωστόσο, ο διαιρετέος δεν είναι το σύνολο των εγκύρων ψηφοδελτίων (στις εκλογές του 2019 ήταν 5.649.370), αλλά το άθροισμα των εγκύρων ψηφοδελτίων ΜΟΝΟ των κομμάτων που πέρασαν το 3% και μπήκαν στη Βουλή. Το άθροισμα αυτό ήταν 5.192.767. Άρα το εκλογικό μέτρο είναι 5.192.767 : 300 = 17.309. Στην συνέχεια το εκλογικό μέτρο διαιρείται με τον αριθμό ψήφων που έλαβε κάθε κόμμα και έτσι προκύπτουν οι έδρες που κάθε κόμμα δικαιούται.

Πως θα κατανέμονταν οι έδρες με την απλή αναλογική

Επειδή δεν γνωρίζουμε τον αριθμό των ψήφων στις επόμενες εκλογές, αν θέλουμε να το απλοποιήσουμε στην βάση υποθετικών σεναρίων θα βγάλουμε τις έδρες που θα προκύψουν δίδοντας σε κάθε κόμμα ένα υποθετικό ποσοστό. Τότε, οι έδρες βγαίνουν ως εξής:

Πρώτα, μοιράζουμε τις 300 έδρες με το ποσοστό κάθε κόμματος: π.χ. «Πρώτο Κόμμα» 35% επί των 300 εδρών, άρα 105 έδρες. «Δεύτερο κόμμα» 30%, άρα 90 έδρες. Το ίδιο για κάθε κόμμα που θεωρούμε ότι θα μπει στην Βουλή (υπάρχον ή νέο). Στο τέλος θα μας περισσέψει ένα ποσοστό (και ένας αριθμός εδρών) που θα αντιστοιχούν στα κόμματα εκτός Βουλής. Έστω 10% και 30 έδρες.
Αυτές οι έδρες ξαναμοιράζονται με τον ίδιο τρόπο στα εντός βουλής κόμματα, δηλαδή το «Πρώτο Κόμμα» θα πάρει άλλες (30 Χ 35%) 10-11 έδρες και το «Δεύτερο Κόμμα» άλλες 9. Και φυσικά το ίδιο κάνουμε για όλα τα κόμματα.

Είναι ενδιαφέρον να πούμε ότι με το όριο του 3% ένα κόμμα μπορεί να σχηματίσει αυτοδύναμη κυβέρνηση ακόμα και με απλή αναλογική. Για παράδειγμα, το 1981 το ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου με ποσοστό 48,07% (και 5,12% ποσοστό για τα εκτός βουλής κόμματα) θα συγκέντρωνε με απλή αναλογική 151 έδρες, ενώ και το 2019 θα χρειαζόταν περίπου 46%!

Πως θα κατανέμονταν οι έδρες με την κλιμακούμενη ενισχυμένη αναλογική

Σε περίπτωση που δεν σχηματιστεί κυβέρνηση με τις εκλογές της 21ης Μαΐου και επαναληφθούν, αυτές θα γίνουν με το σύστημα της (κλιμακούμενης) ενισχυμένης αναλογικής (με μπόνους) που ψήφισε η ΝΔ. Το σύστημα αυτό είναι πιο μπερδεμένο, αφού δίνει μεν μπόνους εδρών στο πρώτο κόμμα, όπως και τα προηγούμενα συστήματα, αλλά αυτό το μπόνους είναι κλιμακωτό: όσο μεγαλύτερο είναι το ποσοστό του πρώτου κόμματος τόσο μεγαλύτερο είναι και το μπόνους.

Το μπόνους ξεκινά από το 25% (που δίνει 20 επιπλέον έδρες) και μετά για κάθε μισή μονάδα δίνει άλλη μία έδρα και μέχρι άλλες 30 το πολύ. Το ανώτατο μπόνους είναι 50 έδρες που παίρνει το πρώτο κόμμα αν φτάσει το 40%. Από εκεί και πάνω ό,τι ποσοστό κι αν φτάσει, πάλι 50 έδρες μπόνους θα πάρει. Είναι προφανές πως οι έδρες μπόνους αφαιρούνται από το σύνολο των εδρών που μοιράζονται αναλογικά.

ΠΟΣΟΣΤΟ Α ΚΟΜΜΑΤΟΣ	ΜΠΟΝΟΥΣ ΕΔΡΩΝ
25%	20
25,50%	21
26%	22
26,50%	23
27%	24
27,50%	25
28%	26
28,50%	27
29%	28
29,50%	29
30%	30
30,50%	31
31%	32
31,50%	33
32%	34
32,50%	35
33%	36
33,50%	37
34%	38
34,50%	39
35%	40
35,50%	41
36%	42
36,50%	43
37%	44
37,50%	45
38%	46
38,50%	47
39%	48
39,50%	49
40%	50

Αν, λοιπόν, όπως στο παράδειγμά μας, το «Πρώτο Κόμμα» λάβει 35% και το αδιάθετο των εκτός βουλής κομμάτων είναι 10%, τότε το «Πρώτο Κόμμα» θα πάρει 91 έδρες στην πρώτη κατανομή (35% Χ 260 έδρες), 9 στην δεύτερη κατανομή των αδιάθετων εδρών (35% Χ 26 έδρες) και 40 επιπλέον από το μπόνους. Σύνολο 140 και αυτοδυναμία δεν υπάρχει.

Τώρα, μπορεί να κάνει ο καθένας τα σενάριά του, αλλά, όπως γίνεται κατανοητό για την επίτευξη αυτοδυναμίας στο σύστημα της Ενισχυμένης Αναλογικής δεν έχει καμιά σημασία η διαφορά του πρώτου κόμματος από το δεύτερο, αλλά μόνο: