Μάνος Λοΐζος: “Αχ χελιδόνι μου, πως να πετάξεις..” Η ιστορία ενός μεγάλου τραγουδιού

Πέραν της επαγγελματικής τους επαφής, Νταλάρας και Μάνος Λοΐζος συνδέθηκαν με στενή φιλία -τουλάχιστον μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του ’70- και έκαναν παρέα σχεδόν καθημερινά.

Από τη στιγμή μάλιστα που ο συνθέτης ήταν έτσι κι αλλιώς ένας πολύ ανοιχτός και με εξαιρετικό χιούμορ άνθρωπος, τα πειράγματα δίναν κι έπαιρναν.
Ο Μάνος Λοΐζος δεν δίσταζε να εκφράζει το θαυμασμό του για άλλους δημιουργούς και να τους «ζηλεύει» με την καλή έννοια. Ένας απ’ αυτούς ήταν ο Σταύρος Κουγιουμτζής, με τον οποίο ο Νταλάρας είχε σχεδόν αποκλειστική συνεργασία, στα πρώτα βήματα της καριέρας του. Συχνά λοιπόν, ο αξέχαστος Μάνος μιλούσε με σεβασμό και αγάπη για τα τραγούδια του Θεσσαλονικιού συνθέτη και δεν παρέλειπε να τονίζει το πόσο θα ήθελε να του μοιάσει…

Ο Νταλάρας τότε, άρπαζε την ευκαιρία και για να πειράξει τον Λοΐζο, του έλεγε κάθε φορά: «Κεφάλα (το παρατσούκλι του), ότι κι αν κάνεις δεν πρόκειται ποτέ να γράψεις ένα τραγούδι σαν του Κουγιουμτζή»! Φυσικά δεν το έλεγε επειδή δεν τον θεωρούσε ικανό, αλλά για να τον «τσιγκλήσει» και να τον δοκιμάσει! Το κόλπο έπιασε…Μια μέρα, γύρω στα μέσα του 1971, ο Λοΐζος του είπε με βεβαιότητα: «Ρε συ, θα σου γράψω ένα τραγούδι σαν του Κουγιουμτζή». Ο Νταλάρας τον κορόιδεψε και του επανέλαβε τη γνωστή κουβέντα που συνήθιζε να του λέει, αλλά λίγες μέρες αργότερα δέχτηκε ένα τηλεφώνημα από τον συνθέτη ο οποίος τον καλούσε στο σπίτι του «για ν’ ακούσει κάτι» …

Πράγματι, ο ερμηνευτής πήγε κι αμέσως ο Λοΐζος κάθισε στο πιάνο κι άρχισε να παίζει και να τραγουδά το «Αχ χελιδόνι μου», τους στίχους του οποίου είχε γράψει -ποιος άλλος;- ο Λευτέρης Παπαδόπουλος! Είναι άξιο απορίας το πώς τούτα τα λόγια κατάφεραν να περάσουν από τη «μέγγενη» της χουντικής λογοκρισίας, αφού είναι ξεκάθαρο ότι περιγράφουν τόσο παραστατικά κι εμφατικά τα δύσκολα χρόνια που βίωνε εκείνα τα χρόνια η χώρα μας υπό τον δικτατορικό ζυγό.

Με το που άκουσε το τραγούδι ο Νταλάρας, έμεινε κυριολεκτικά άφωνος κι αργότερα παραδέχτηκε στον Λοΐζο ότι πράγματι είχε γράψει ένα κομμάτι «σαν του Κουγιουμτζή», κάνοντάς τον ιδιαίτερα περήφανο και χαρούμενο. Για να δείτε ποια νοοτροπία είχαν τότε οι δημιουργοί και πόσο σέβονταν ο ένας τη δουλειά και το έργο του άλλου. Άλλωστε, γι’ αυτό ήταν και τόσο σπουδαίοι και σημαντικοί.

Αχ Χελιδόνι μου

Αχ χελιδόνι μου πως να πετάξεις
σ’ αυτόν το μαύρο τον ουρανό
αίμα σταλάζει το δειλινό
και πως να κλάψεις και πως να κλάψεις
αχ χελιδόνι μου

Αχ παλικάρι μου τα τρένα φύγαν
δεν έχει δρόμο για μισεμό
κι όσοι μιλούσαν για λυτρωμό
πες μου που πήγαν πες μου που πήγαν
αχ παλικάρι μου

Άχου καρδούλα μου φυλακισμένη
δε βγαίνει ο ήλιος που καρτεράς
μόνο ο ντελάλης της αγοράς
σε ξεκουφαίνει σε ξεκουφαίνει
άχου καρδούλα μου